Cel. Analiza zmian refrakcji oka z oceną astygmatyzmu po zabiegach penetrujących (fako‑trabekulektomia i fako‑wkleszczenie) oraz niepenetrujących (fako‑sklerektomia głęboka niepenetrująca). Materiał i metody. Do badania prospektywnego włączono 37 pacjentów (37 oczu) – 21 po zabiegach penetrujących i 16 po niepenetrujących. Analiza na podstawie autorefraktometrii przed zabiegiem i 6 miesięcy po zabiegu. Wyliczono średnią wartość astygmatyzmu, sferoekwiwalent, centroid, trend astygmatyzmu (zgodny z regułą, przeciwny regule i skośny), a także astygmatyzm indukowany chirurgicznie (SIA). Wyniki. Średnia arytmetyczna astygmatyzmu przed operacją dla zabiegów penetrujących wyniosła 0,84 ±0,51D, a dla zabiegów niepenetrujących 0,98 ±0,73D. Po zabiegu odpowiednio 0,98 ±0,73D i 1,07 ±0,72D. Centroid w zabiegach penetrujących przed zabiegiem wynosił 0,13 D ax 150,8°, po zabiegu 0,32 D ax 3°. Centroid uległ zmianie ze skośnego na przeciwny regule. W procedurach niepenetrujących centroid przed zabiegiem wynosił 0,21D ax 56,6°, a po zabiegu 0,4D ax 64,8°. Przed operacją i po niej był przeciwny regule. SIA 6 miesięcy po zabiegu wynosił 1,24 ±0,74D w zabiegach penetrujących i 1,22 ±0,95D w niepenetrujących. Nie wykazano różnic dla SIA między grupami (p=0,641). Wnioski. Nie wykazano różnic w SIA i zmianach refrakcji (sferoekwiwalent, cylinder) w poszczególnych grupach, a także między nimi przed zabiegiem i po nim. Oba typy generują astygmatyzm przeciwny regule.